اوضاع اقتصادی خراسان از حملات مغولان تا زوال تیموریان (911-616 ه.ق)

هجوم مغولان به ایران یکی از ادوار پرحادثه و سرنوشت ساز در تاریخ کشور ما به شمار می‏آید، این عصر دورانی از انحطاط و ویرانی را در پی داشت که تأثیری گسترده بر ساختار اقتصادی کشور نهاد. از مهم‏ترین پیامد این هجوم تغییرات گسترده جمعیتی در خراسان بود، که این امر زمینه‏ساز کاهش جمعیت مولد گردید، به جز کشتارهای دسته‏جمعی، ویرانی شهرها و روستاها، انهدام و تخریب شبکه‏های آبیاری، بهره‏کشی و بهره برداری از نیروهای مولد شهری و روستائی از نتایج دیگر این یورش بود، که باعث فقر روزافزون روستائیان و پیشه‏وران خراسانی گردید. از سوئی با تشکیل دولت ایلخانی در ایران، اوضاع اقتصادی در اثر رواج انواع مالیات‏ها و شیوه‏های بی‏رحمانه مالیات‏گیری بیش از پیش رو به وخامت نهاد، هرچند در این عصر در پرتو ملاحظات اقتصادی و مالی ایلخانانی چون آباقا و غازان‏خان ساختار اقتصادی کشور با رشد نسبی اقتصادی همراه بود ولی این روند مدت زیادی طول نکشید و انتظارات مالی مغولان مشکلات عدیده‏ای را برای مردم بوجود آورد، در دوران فترتِ پس از سقوط دولت ایلخانان(736 ه.ق)، اوضاع اقتصادی بار دیگر دچار هرج و مرج گردید، ولی با تشکیل دولت تیموریان و در دوران جانشینان وی و سلاطین مقتدر این سلسله، به دلیل برقرار شدن امنیت در ایران و همین‏طور به سبب اقدامات مفیدی که در راستای پیشرفت اقتصادی خراسان صورت گرفت، باعث شد تا ویرانی‏های دوران مغولان ترمیم و خراسان بزرگ، مجدداً دوران ثبات و رونق و رفاه اقتصادی خود را بازیابد. در این پژوهش تلاش روشن ساختن وضعیت اقتصادی خراسان مقارن حمله مغولان تا زوال تیموریان می‏باشد که رسال? حاضر بر محور این سوال اصلی است که؛ حمله مغولان به ایران و تشکیل دولت‏های ایلخانان و تیموریان چه تأثیری براوضاع اقتصادی خراسان داشته است تعریف و تدوین گردیده و کوشش شده تا با تأکید بر منابع متقدم و تحقیقات معاصر به این سوال پاسخ لازم داده شود.